واژه Detect در زبان انگلیسی به معنای تشخیص دادن است و در اصلاحات رایج در آتش نشانی، دتکتور به دستگاهی گفته میشود که از طریق سنسور هایی، میتواند حریق را تشخیص دهد و با پنل مرکزی ارتباط برقرار کند تا شرایط حریق به ساکنین اعلام شود و در نتیجه اقدامات لازم انجام شود. بسته به سنسور هایی که در دتکتور استفاده میشود، انواع مختلفی از دتکتور در بازار موجود است که هر کدام برای یک فضا مناسب است. در ادامه بیشتر در مورد انواع دتکتور ها خواهیم دانست.
انواع سیستم اعلام حریق
سیستم های اعلام حریق به طور کلی به دو دسته تقسیم میشوند:
- متعارف
- آدرس پذیر
در سیستم های متعارف، فضا به زون های مختلفی تقسیم میشود و از طریق سیم کشی به هر زون اطلاعات دتکتور ها به پنل مرکزی یا همان کنترل پنل منتقل می شود. در صورتی که در سیستم های آدرس پذیر از تکنولوژی به روز تری استفاده شده که اطلاعات از طریق امواج رادیویی به مرکز کنترل انتقال می یابد. تمام انواع دتکتوری که در زیر به آنها اشاره خواهد شد، هم نوع متعارف دارند و هم نوع آدرس پذیر که حالا تفاوت آنها را میدانیم.
انواع دتکتور
- دتکتور دودی
- دتکتور حرارتی
- دتکتور مولتی
- دتکتور شعله ای
- دتکتور گازی ( سنسور نشت گاز)
دتکتور دودی
دتکتور های دودی، سنسور های حساس به دود در خود دارند و از طریق این سنسور ها دود ناشی از حریق را تشخیص میدهند. با وجود اینکه قیمت این نوع دتکتور، از دتکتور حرارتی که جلوتر به آن اشاره خواهیم کرد، بیشتر است، اما درصد خطایی به مراتب بالاتر از دتکتور حرارتی دارد چرا که گاها ممکن است حتی دود سیگار را هم به عنوان حریق تشخیص دهد و باعث به صدا در آمدن آژیر ها شود. این نوع دتکتور ها بر اساس مکانیزم عملکرد دارای انواع مختلفی میباشند که عبارت اند از: دتکتور دودی نوری، یونیزاسیون، بیم دتکتور و دتکتور دودی مکشی
دتکتور دودی نوری
یکی از انواع دتکتور های دودی است که در واقع محبوب ترین مدل دتکتور دودی میباشد. عملکرد دتکتور دودی نوری یا فتوالکتریک براساس میزان نور دریافتی سنسور ها میباشد. به این صورت که اگر میزان نور دریافتی از حد مجاز کمتر شود، دتکتور حریق را تشخیص میدهد و هرچه ذرات تولید شده در حریق درشت تر باشد، دتکتور عملکرد بهتری در تشخیص حریق دارد.
دتکتور دودی یونیزاسیون
به فرآیند تبدیل مولکول های هوا به یون های مثبت و الکترون های منفی یونیزاسیون گفته میشود که در ادامه میخواهیم بررسی کنیم که این فرآیند چگونه به اعلان حریق کمک میکند. در این دتکتور ها به کمک تشعشعات رادیواکتیو، مولکول های هوا را یونیزه میکنند و باعث ایجاد یک جریان میشوند. وقتی دود وارد محفظه دتکتور میشود، باعث کند شدن این جریان میشود و لذا دتکتور آلارم میدهد و حالت حریق اعلام میکند. این دتکتور ها از حساسیت بالایی برخوردار هستند و به همین سبب احتمال آلارم خطا نیز در آنها بالا است. البته لازم به ذکر است که امروزه به علت تشعشعات رادیواکتیو از این دتکتور کمتر استفاده میشود. برای آشنایی بیشتر با این نوع دتکتور می توانید به مقاله با عنوان ” دتکتور دودی یونیزاسیون ” مراجعه نمایید.
بیم دتکتور
بیم دتکتور نیز نوعی دیگر از دتکتورهای دودی میباشد که در فضا های بزرگ و با ارتفاع زیاد کاربرد بیشتری دارد. عملکرد این دتکتور ها به این صورت است که یک فرستنده در یک سمت سالن و یک گیرنده در سمت دیگر سالن نصب میشود. همواره نسبت مشخصی از نور مادون قرمز توسط فرستنده ارسال و توسط گیرنده جذب میشود؛ هرگاه این نسبت از حد استاندارد تعیین شده کمتر باشد، به معنای حریق تلقی شده و گزارش حریق به مرکز کنترل ارسال میشود. به بیم دتکتور ها، دتکتور های دودی پرتویی نیز گفته می شود. برای آشنایی بیشتر با این نوع دتکتور می توانید به مقاله با عنوان ” بیم دتکتور چیست؟ ” مراجعه نمایید.
دتکتور حرارتی
دتکتور های حرارتی، تکنولوژی ساده ای دارند و مکانیزم عملکرد این دتکتور ها براساس تغییرات دما میباشند و با تغییرات ناگهانی دما، فعال میشوند و به دنبال آن به کنترل پنل اطلاع داده میشود. دتکتور های حرارتی به دلیل منطقه پوشش کمتر، ارزانتر از دتکتور های دودی هستند اما ضریب اطمینان بالاتری را دارا میباشند. دتکتور های حرارتی در دو نوع دما ثابت و دما افزایشی در بازار عرضه میشوند.
دتکتور مولتی
گاها برای محیط های با حساسیت بیشتر که نیاز به دقت بالاتری میباشد، از دتکتورهایی استفاده میشود که به جای یک نوع سنسور از دو نوع سنسور کاشف استفاده کرده اند. به عنوان مثال ترکیبی از دتکتور دودی و حرارتی کع به طبع باعث افزایش کیفیت و دقت و کاهش خطا میشود. قیمت این نوع دتکتور ها نسبت به سایر دتکتور ها بالاتر است.
دتکتور شعله ای
این نوع دتکتور ها با زاویه دید 120 درجه یکی از بهترین و گرانترین انواع دتکتور های موجود در بازار میباشند. دتکتور های شعله ای به اشعه مادون قرمز یا فرابنفش ساطع شده از شعله های آتش حساس هستند و زمان اعلام حریق در ابن دتکتور ها فقط چند ثانیه میباشد. دتکتور های شعله ای در دو مدل برای فضای بسته و فضای باز طراحی شده اند.
دتکتور های گازی(سنسور نشت گاز)
از دتکتور های گازی میتوان به عنوان یک دستگاه پیشگیری از حریق یاد کرد تا دستگاه اعلام حریق؛ چرا که این نوع دتکتور، بوی گاز شهری را تشخیص داده و قبل از وقوع هر نوع حریقی، ساکنین را مطلع میسازند. در سازه های هوشمند امروزی، دتکتور های گازی یا همان سنسور های نشت گاز این امکان را دارند که در صورت پیدا کردن محل نشتی، از طریق شیر فلکه گاز را ببندند. این نوع دتکتور برای فضا های مسکونی، تجاری و صنعتی مناسب میباشد.
ارتفاع مناسب برای نصب دتکتور چقدر است؟
ارتفاع مناسب برای نصب دتکتور چقدر است؟یکی از راهکار هایی که میتوان با استفاده از آن سطح وسیع تری را توسط یک دتکتور پوشش داد این است که ارتفاع نصب دتکتور را افزایش دهیم اما از آنجایی که با افزایش ارتفاع نصب، حساسیت دتکتور کاهش میابد، باید به نکات موجود درمبحث سوم آیین نامه مقررات ملی ساختمان بخش تاسیسات آتش نشانی توجه کرد. برای دانلود مبحث سوم آیین نامه مقررات ملی که در رابطه قوانین تاسیسات آتش نشانی میباشد میتوانید به سایت وزارتخانه راه وشهرسازی مراجعه نمایید.
نکاتی برای نصب دتکتور ها (براساس مبحث سوم مقررات ملی)
- دتکتورها باید در دسترس همه نصب شوند.
- دتکتور ها نباید روی سقف کاذب نصب شوند.
- تعداد دتکتورها و همچنین فاصله دتکتور آخر با مرکز کنترل باید توسط کارخانه مشخص شود.
- فاصله دتکتور ها ئر مسیر هوایی نباید کمتر از 100 سانتی متر باشد.
- فاصله دتکتور از منبع روشنایی باید دو برابر ارتفاع روشنایی باشد.
- فاصله دتکتورها از درب ورودی و خروجی آسانسور، باید حداکثر ۱۵۰ سانتی متر باشد.
- در مکان هایی با ریسک بالای آتش سوزی مثل آشپزخانه فاصله دتکتور دایره ای به شعاع 5.3 متر است.
- اگر انبارهای پارکینگ آپارتمان ردیفی باشند دتکتورها باید در فاصله ۵۰ سانتی متر از انبار و ۸ متر از هم نصب شوند اما اگر به صورت مجموعه باشند باید مسیر ورودی آن ها دتکتور نصب شود.
- اگر سقف دارای گچبری باشد و ارتفاع این گچبری بیشتر از 50 سانتی متر باشد باید برای هر محیط به طور جداگانه دتکتور نصب شود.
قیمت دتکتور
با مطالعه این مقاله متوجه میشویم که دتکتور های انواع بسایر گسترده ای دارند و قیمت آنها نیز دارای طیفی گسترده ای میباشد. شما با مطالعه این مقاله میتوانید با توجه به محیط مورد نظرتان، دتکتور مناسبتان را انتخاب کنید و سپس با مراجعه به فروشگاه اینترنتی هایپرفایر، قیمت دتکتور دلخواهتان را پیدا کنید. همچنین میتوانید برای انتخاب نوع دتکتور بر اساس فضای خود، از مشاوران هایپرفایر درخواست راهنمایی کنید.
