سیستم های مقابله با آتش

سیستم مقابله با آتش در ساختمان ها

امری بسیار ضروری است که در بسیاری از کشور ها به صورت قانون و آیین نامه صورت گرفته و رعایت نکردن آن تخلف محسوب می‌شود. دلیل آن هم این است که اگر در یک ساختمان یا بخشی از یک خانه آتش سوزی رخ دهد فاجعه بزرگ و جبران ناپذیری به وجود می آید که تا حدود بسیار زیادی به وسیله سیستم های اعلام و اطفاءحریق می‌‎توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد .

حادثه ساختمان پلاسکو:

ساختمان محبوب و قدیمی پلاسکو که به دلیل نداشتن سیستم های اطفاءحریق و اعلام حریق مناسب اتفاق تلخ و ناگواری در آن به وجود آمد.

30 دی 1395 روز پنج شنبه به دلیل سهل انگاری انسانی، حریقی از طریق نشت گاز و اتصال برق فاجعه بزرگی به وجود آمد. دلیل اصلی که به این آتش سوزی دامن زد عدم رعایت اصول ایمنی ساختمان برای جلو گیری از آتش بود.

با وجود پیشرفت در زمینه سیستم های جلوگیری از حریق و آتش سوزی با ما همراه باشید تا بررسی کلی داشته باشیم از این که یک ساختمان چه سیستم کنترل حریقی دارد و این سیستم چگونه می‌تواند از یک آتش سوزی جلوگیری کند.

سیستم های اعلام حریق:

دتکتورها:

آشکارساز حرارت یا همان دتکتورها مانند حس انسان عمل می کند. هنگامی که گرمای شعله های آتش را احساس کرد، به طور خودکار و دقیق کار می کند.

و همچنین آشکارساز دود از یک پرتو نور LED مادون قرمز برای تشخیص وجود دود در هوا استفاده می کند.  که یکی از بهترین و پر مصرف ترین اعلام کننده‌های حریق میباشد.

بلافاصله بعد از تشخیص دتکتور یک دستور به سمت مرکز کنترل ارسال می شود و مرکز کنترل، سیگنال و فرمان را با آژیرها و آلارم ها اعلام می‌کند.

در اینجا آژیرها به همراه صدا و نور حریق را هشدار می دهند و تاسیسات آبی اطفای حریقی که در ساختمان ها تعریف شده را آماده می‌کنند که با فشار مناسب سیستم، آب را برای اطفاء انتقال دهند.

شستی‌ها و آژیرهای اعلام حریق:

در انواع مختلفی وجود دارند. اساس کلی این شستی‌ها به صورت دستی به محض نگه داشتن دکمه شستی، دستور اعلام حریق را به مرکز کنترل ارسال می‌کنند.

لازم به ذکر است شستی ها را در مکان‌های در دسترس و در ارتفاع استاندارد باید قرار داد. مرکز کنترل دستور را به آژیرهای اعلام کننده هشدار ارسال می کند. آژیرها هم به صورت نور و هم صدا حریق را هشدار می‌دهند.

اما برسیم به مرکز کنترل که مدیریت کل سیستم اعلام حریق و بخش کوچکی از اطفاء را در اختیار دارد. می توان گفت که سیستم های اعلام حریق سربازهای مرکز کنترل هستند که منتظر فرمان از این سیستم می‌باشند.

از ویژگی های عالی مرکز کنترل ها این است که مشخص می‌کند که سیستم های اعلام حریق ها در کجا و کدام طبقه حریق را هشدار می‌دهند.

مکانیزم کلی عملکرد کنترل پنل‌ها (مرکز کنترل) به این شکل است که اطلاعات مربوط به حریق یا از طریق سیم کشی و یا به صورت امواج رادیویی، به کنترل پنل ارسال می‌شود و کنترل پنل پس از آنالیز داده ها، وضعیت حریق را به آژیرها اعلام می‌کند.

سیستم های اطفاء حریق که نقش بسیار اساسی را برای خاموش کردن آتش دارند در واقع خط مقدم مقابله با آتش سوزی هستند .

سیستم های اطفای حریق:

کپسول آتش نشانی:

از مهم ترین و عامیانه ترین اطفاء حریق ها که تقریبا همه ما با آن ها آشنایی داریم و در اکثر جاها وجود دارد کپسول های آتشنشانی هستند که در انواع مختلف و وزنهای مختلفی بر اساس اطفاء حریق ساخته شده اند:

• کپسول های پودر و گاز که در دونوع BC و ABC
• کپسول های CO2
• کپسول آب و فوم
• کپسول های fm200
• کپسول های fe36

برای مطالعه درباره کپسول های آتش نشانی می توانید به مقاله های کپسول آتش نشانی و  معرفی کپسول های آتش نشانی پودر و گاز در وبلاگ هایپرفایر مراجعه کنید.

اسپرینکلرها:

این سیستم اطفاء حریق محبوب به تازگی کاربرد عام گرفته و در اکثر مکانها مورد استفاده قرار می‌گیرد. دلیل محبوبیت ویژه اسپرینکلر ها این است که به کمک آن‌ها میتوان نزدیک به 70 درصد خسارات ناشی از حریق را کاهش داد.

به صورت خلاصه زمانی که دما به 165 درجه در قسمت بالب و یا سنسور دمای اسپرینکلر برسد، بالب شکسته و اسپرینکلر فعال می‌شود.

برای اطمینان از خاموش شدن حریق به صورت کامل مستلزم این است که فشار آب خارج شده حد استانداردی باشد که این امر از طریق پمپ‌های مخصوص در بخش تاسیسات آتشنشانی در ساختمان ها تعریف شده انجام می‌شود.

اسپرینکلرها تقریبا در تمامی بخش های یک ساختمان باید نصب شود. به خصوص اگر تعداد طبقات از حدی بالاتر باشد که دسترسی برای آتشنشان ها بسیار دشوار و وقت گیر باشد.

انواع اسپرینکلرها:

اسپرینکلر ها باتوجه به نوع پاشش، به بالازن، پایین زن و دیوار یا بغل زن مورد استفاده قرار می گیرند و البته اسپرینکلرها باتوجه به حساسیت فعال شدن به دونوع واکنش سریع و واکنش استاندارد تقسیم بندی می شوند.

برای مطالعه درباره انواع اسپرینکلرها می توانید به مقاله انواع اسپرینکلر آتش نشانی در وبلاگ هایپرفایر مراجعه کنید.

جعبه های آتش نشانی(Fire Box):

فایرباکس‌ها یا جعبه های آتشنشانی که در اکثر ساختمان هایی که اصول ایمنی آتشنشانی را رعایت می‌کنند استفاده می شود. حرف F که به روی این جعبه های آتشنشانی وجود دارد به معنی fire می‌باشد که در صورت حریق اولین اقدامی که هر شخص انجام می‌دهد به سمت جعبه های آتشنشانی می‌رود. در داخل جعبه های آتش نشانی شیلنگ، نازل، قرقره، شیر و کوپلینگ و کپسول آتش نشانی است.

در هر قسمتی که جعبه های آتش نشانی قرار دارند شیرهایی تعبیه شده است که از تاسیسات مخصوص که جداگانه فقط برای سیستم اطفاء حریق ساخته شده اند تغذیه می‌شوند دلیل جدا بودن سیستم های آبرسانی در ساختمان ها این است که فشار آب برای خاموش شدن آتش فاکتوری بسیار مهم و حیاطی می‌باشد.

آیروسل ها :

سیستمی هوشمند که به دلیل دقت بالا و ریسک پذیری پایین و همچنین عدم حضور فیزیکی فرد انتخابی مناسب برای مکان های که در آن ها بردهای الکترونیکی وجود دارد، مثلا اتاق های سرور مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم شامل گاز آیروسل، پودر و ذرات جامد است.

زمانی که سنسورهای اطفاء حریق تشخیص دود و حرارت ناشی از آتش سوزی را می دهند، کپسول های آیروسل به صورت خودکار فعال شده و با پخش کردن ذرات جامد کوچکتر از ۱۰ میکرون در محیط باعث ایجاد ماندگاری روی حریق می شوند و با آزاد سازی رادیکال های K  و واکنش با زنجیره حریق باعث خاموش شدن حریق می‌شوند.

برای مطالعه درباره آیروسل ها می توانید به مقاله سیستم اطفای حریق اتوماتیک آیروسل در وبلاگ هایپر فایر مراجعه کنید.

درب های ضد حریق:

می توان گفت یکی دیگر از سیستم های مقابله با آتش می‌باشد که می تواند زمان پیشروی آتش را تا حد بالایی کنترل کند. به دلیل مواد به کار رفته مانند پشم، سنگ، صفحه پلی استایرین، فوم و صفحه فیببرسرامیک 60 تا 240 دقیقه دربرابر آتش مقاومت دارد.

در هنگام نصب درب های ضد حریق می بایست تمامی نکات اصولی را رعایت کرد. در یک ساختمان اداری یا مسکونی اصولا درب های ضد حریق را در خروجی های هر قسمت از ساختمان ها قرار می‌دهند تا راه های خروجی کم ترین آسیب را ببیند و ساکنین ساختمان فرصت خروج را داشته باشند.

برای مطالعه درباره درب های ضد حریق می توانید به مقاله درب ضد حریق چیست؟ در وبلاگ هایپرفایر مراجعه کنید.

نتیجه گیری :

در خیلی از کشور های دنیا و خوشبختانه در کشور ایران رعایت نکات ایمنی و استفاده از وسایل اطفاء و اعلام حریق جزء قوانین و آیین نامه ساختمان ها می‌باشد و هر ساختمان که ساخته می‌شود باید تمام نکات اصولی و ایمنی با گذاشتن سیستم های مقابله با آتش مناسب در آن رعایت شود.

از طرفی باید علم و دانش استفاده از وسایل آتشنشانی تا حدی برای مردم آشنا باشد تا درصورت کوچک ترین حادثه پیش آمده بتوانند از پیشروی آتش سوزی به وجود آمده را کنترل و خاموش کنند.